ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ

Στο ιατρείο μου συνήθως έρχονται δύο κατηγορίες ασθενών. Ασθενείς που έχουν κάποιες ενοχλήσεις στους όρχεις ή ζευγάρια που για κάποιο χρονικό διάστημα, συνήθως για ένα χρόνο ή λίγο περισσότερο, παρόλο που έχουν προσπαθήσει, δε μπορούν να τεκνοποιήσουν.

Σαν Υπογονιμότητα ορίζεται η κατάσταση εκείνη όπου μετά από 1 χρόνο τακτικών σεξουαλικών επαφών χωρίς μέτρα αντισύλληψης υπάρχει αδυναμία σύλληψης. Η συχνότερη αιτία υπογονιμότητας που μπορεί να διορθωθεί, είναι η Κιρσοκήλη.

Με τον όρο Κιρσοκήλη χαρακτηρίζουμε την κατάσταση εκείνη όπου οι φλέβες που αποτελούν το σπερματικό φλεβικό δίκτυο του όρχεος έχουν ελικοειδή πορεία και κιρσοειδή διάταση (βλέπετε τις παραπάνω δύο εικόνες). Ο λόγος που γίνεται αυτό είναι γιατί υπάρχει ανεπάρκεια των φλεβικών βαλβίδων που προκαλεί παλινδρόμηση του αίματος στη φλέβα και διόγκωση αυτής κατά μια θεωρία ή λόγω του ότι η αριστερή σπερματική φλέβα εκβάλλει στην αριστερή νεφρική φλέβα υπό ορθή γωνία και για το λόγο αυτό το φλεβικό αίμα της αρ.σπερματικής φλέβας συναντώντας τις μεγαλύτερες πιέσεις της αρ. νεφρικής φλέβας δεν εκβάλλει, λιμνάζει, δεν απομακρύνεται και παλινδρομεί με αποτέλεσμα τη διόγκωση της σπερματικής φλέβας – κιρσοκήλη.

Οι επικρατέστερες θεωρίες για το πώς η κιρσοκήλη δρα αρνητικά στον όρχι είναι δύο. Η πρώτη και πιο αποδεκτή δέχεται ότι το αίμα της αρ.σπερματικής φλέβας, το οποίο δεν καταφέρνει να εκβάλλει στην αρ.νεφρική και γι’ αυτό λιμνάζει, αυξάνει τη θερμοκρασία στον όρχι κατά 0,5 βάθμούς κελσίου περίπου (Βλέπετε εικόνα Κιρσοκήλη 3). Αυτό είναι πολύ σημαντικό για να μη γίνεται φυσιολογική σπερματογένεση. Η άλλη θεωρία αναφέρεται στο γεγονός ότι η αρ. σπερματική φλέβα εκβάλλει στην αρ. νεφρική φλέβα υπό ορθή γωνία. Διάφοροι μεταβολίτες, τοξικοί κατά κύριο λόγο, κατά τη διαδικασία απομάκρυνσής τους, καταλήγουν στον όρχι διαμέσου της αρ.σπερματικής φλέβας βλάπτοντας έτσι τη σπερματογένεση. Εδώ είναι καλό να αναφέρουμε ότι υπάρχουν πολλές μελέτες για την ανασταλτική δράση του καπνίσματος στη σπερματογένεση.

Η επίδραση της κιρσοκήλης είναι αρνητική στην ανάπτυξη του όρχεος. Ο όρχις δεν καταφέρνει να αναπτυχθεί και να φθάσει στο κανονικό του μέγεθος αλλά ούτε και μπορεί να έχει φυσιολογική σπερματογένεση όσον αφορά την ποσότητα σε ml ή την ποιότητα και αναφέρομαι στην κινητικότητα, που συνήθως είναι μειωμένη. Ένα φυσιολογικό σπερμοδιάγραμμα μετά από 3 ή 4 ημέρες αποχής πρέπει να έχει μια ποσότητα πάνω από 2ml, με αριθμό σπερματοζωαρίων πάνω από 20 εκατομμύρια ανά ml και κινητικότητα πάνω από 45%.

Ο γιατρός κατά την κλινική εξέταση του ασθενούς μπορεί να διαπιστώσει αν υπάρχει, με την ψηλάφηση του οσχέου, κιρσοκήλη, βάζοντας τον ασθενή να πάρει βαθιά εισπνοή και να πιέσει με το διάφραγμα την κοιλιά του χωρίς να εκπνεύσει – μανόβρα VALSAVA. Εφόσον διαπιστώνεται διόγκωση των σπερματικών φλεβών, τότε μιλάμε για κιρσοκήλη 1ου βαθμού. Αν αντίθετα οι φλέβες είναι ψηλαφητές κατά τη ηρεμία και όχι ορατές τότε μιλάμε για κιρσοκήλη 2ου βαθμού. Όταν αντιθέτως οι φλέβες είναι και ορατές και ψηλαφητές τότε η κιρσοκήλη είναι 3ου βαθμού.

Μετά την κλινική εξέταση και εφόσον διαπιστωθεί ότι το σπερμοδιάγραμμα έχει πρόβλημα, είτε αυτό αφορά την ποσότητα είτε τον αριθμό των σπερματοζωαρίων ανά ml ή τέλος την κινητικότητα, τότε θα πρέπει να υποβάλουμε τον ασθενή μας σε Υπέρηχο Οσχέου όπου θα πρέπει να εκτιμηθεί η ομοιογένεια του ορχικού παρεγχύματος και να ανευρεθούν φλεβικά αγγεία με διάμετρο πάνω από 3 mm και με κιρσοειδή πορεία. Η εξέταση εκλογής είναι το τρίπλεξ οσχέου, το οποίο εκτός από το μέγεθος των όρχεων με τη »φωτογράφιση» της παλινδρόμησης του αίματος στις σπερματικές φλέβες θα βάλει την σφραγίδα στη διάγνωση της νόσου.

Η διόρθωση της κιρσοκήλης, όταν διαπιστώνεται, γίνεται χειρουργικά. Το χειρουργείο είναι μια απλή επέμβαση διάρκειας 20′ που απαιτεί όμως μιας ημέρας νοσηλεία. Τις περισσότερες φορές είναι μόνο αριστερά, μόνο σε ένα μικρό ποσοστό μπορεί να είναι αμφοτερόπλευρα. Μετά το χειρουργείο και τη διόρθωση της κιρσοκήλης σταματά η έκπτωση της ποιότητας και της ποσότητας του σπέρματος και αποκαθίσταται η σπερματογένεση. Η κλασικότερη προσπέλαση είναι η οπισθοπεριτοναϊκή, δηλαδή κατά Palomo, όπου γίνεται μια μικρή τομή στο ύψος της λογόνιας ακρολοφίας και ακολουθεί απολίνωση της σπερματικής φλέβας.